NHỮNG QUY ĐỊNH MỚI NGHỊ ĐỊNH 226/2025/NĐ-CP VỀ ĐẤT ĐAI. NGƯỜI DÂN ĐƯỢC NỢ TIỀN SỬ DỤNG ĐẤT
Nghị định số 226/2025/NĐ-CP của Chính phủ, có hiệu lực từ ngày 15 tháng 8 năm 2025, là một văn bản pháp lý quan trọng nhằm sửa đổi và bổ sung các quy định về quản lý, sử dụng đất đai. Nghị định này giải quyết nhiều vướng mắc còn tồn đọng, đồng thời đưa ra các hướng dẫn cụ thể hơn cho một số lĩnh vực, từ bồi thường, ghi nợ tiền sử dụng đất cho đến quy hoạch.
Quy định mới về ghi nợ tiền sử dụng đất
Nghị định 226/2025/NĐ-CP sửa đổi Điều 18 của Nghị định số 101/2024/NĐ-CP về việc ghi nợ tiền sử dụng đất. Điểm mới ở đây là việc quy định rõ ràng đối tượng được ghi nợ là cá nhân, hộ gia đình có nhu cầu khi được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu.
Đáng chú ý, thời hạn ghi nợ sẽ kéo dài cho đến khi người sử dụng đất thực hiện các quyền như chuyển nhượng, thế chấp hoặc tặng cho. Tuy nhiên, một chính sách nhân văn được bổ sung là trường hợp tặng cho hoặc thừa kế, nếu người nhận thuộc hộ nghèo, cận nghèo thì được tiếp tục ghi nợ. Quy định này chỉ được áp dụng trong giai đoạn từ ngày 01 tháng 8 năm 2024 đến hết ngày 31 tháng 7 năm 2029.
Bồi thường cho cây trồng, vật nuôi khi Nhà nước thu hồi đất
Một trong những nội dung đáng chú ý nhất là việc Nghị định 226/2025/NĐ-CP bổ sung Điều 14a vào Nghị định số 88/2024/NĐ-CP. Quy định mới này giải quyết vấn đề bồi thường đối với cây lâu năm thu hoạch nhiều lần nhưng khó xác định sản lượng. Theo đó, nếu không thể tính toán được sản lượng chưa thu hoạch, mức bồi thường sẽ được tính bằng giá trị thiệt hại thực tế của vườn cây.
Ngoài ra, Nghị định cũng trao quyền linh hoạt hơn cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Trong trường hợp chưa có quy trình sản xuất được ban hành, cơ quan này có thể căn cứ vào tình hình thực tế của địa phương để ban hành đơn giá bồi thường, đảm bảo quyền lợi của người dân một cách hợp lý và kịp thời.
Điều kiện đối với tổ chức tư vấn lập quy hoạch đất đai
Để nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, Nghị định 226/2025/NĐ-CP đã sửa đổi Điều 23 của Nghị định số 102/2024/NĐ-CP. Theo đó, các tổ chức tư vấn lập quy hoạch cấp tỉnh hoặc cấp xã phải đáp ứng các điều kiện về nhân sự. Cụ thể, cần có ít nhất 01 chuyên gia tư vấn chủ trì và 05 chuyên gia tư vấn tham gia.
Điều kiện đối với chuyên gia tư vấn chủ trì cũng được nâng cao, yêu cầu phải có bằng đại học trở lên chuyên ngành liên quan đến quản lý đất đai và có kinh nghiệm thực tế, như đã từng chủ trì ít nhất 01 quy hoạch cùng cấp/cao hơn hoặc trực tiếp tham gia lập ít nhất 02 quy hoạch cùng cấp/cao hơn.
Đơn giản hóa thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất
Nghị định này cũng sửa đổi Điều 50 của Nghị định 102/2024/NĐ-CP, làm rõ hơn quy trình chấp thuận chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng. Theo quy định mới, cơ quan quản lý đất đai cấp xã sẽ tổng hợp nhu cầu và trình Ủy ban nhân dân cấp xã, sau đó Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ ra văn bản chấp thuận.
Tuy nhiên, thủ tục này sẽ không áp dụng đối với các trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất mà không phải lập dự án đầu tư theo quy định của pháp luật. Điều này giúp cắt giảm thủ tục hành chính không cần thiết.
Phân cấp thẩm quyền thẩm định đấu giá quyền sử dụng đất
Việc sửa đổi Điều 55 của Nghị định 102/2024/NĐ-CP giúp phân cấp rõ ràng thẩm quyền thẩm định, phê duyệt phương án đấu giá quyền sử dụng đất. Tùy thuộc vào thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, việc phê duyệt sẽ do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện, đảm bảo quy trình nhanh gọn và chính xác hơn.
Nhìn chung, Nghị định 226/2025/NĐ-CP là một bước tiến quan trọng, cung cấp các hướng dẫn chi tiết, hợp lý hóa quy trình và giải quyết các điểm nghẽn trong quản lý đất đai.